Filterhouse
Dagblad Tubantia, 3 maart 2012, Herman Haverkate:
” Het is een wijk vol water en groen. Je kunt het nieuwe woongebied achter Preston Palace in Almelo niet binnenrijden of je stuit op brede waterpartijen, wadi’s en bruggen. In tegenstelling tot de meeste nieuwbouwwijken lijkt het bouwproces hier niet begonnen met een rigoreuze opruiming, maar juist met handhaving van bepalende elementen uit het landschap. Huizen, in alle soorten en maten, liggen er in een landgoed-setting met fraaie namen als Kollenveld, Waterregge en Het Paradijs.
Uiteraard is het merendeel van de bebouwing traditioneel. Landhuizen met rietdaken, semi-historische panden met pittoreske geveltjes, erkers en schoorstenen. Maar ook, af en toe, enkele opvallende panden zoals het ‘Filterhouse’ van het Amsterdamse architectenbureau House of Architects. Het ligt in een doodlopende straat, alleen toegankelijk via een bruggetje dat het woonerf verbindt met de rest van de wijk.
Wie niets vermoedend dit straatje binnenloopt, schrikt zich in eerste instantie te pletter. Te midden van huizen met nogal wat toeters en bellen staat hier opeens een gesloten zwart blok waarvan alleen de hoofdvorm herinnert aan een huis. De bestaat uit een hoog zwart dak, een met zwarte planken dichtgetimmerde verdieping en een tuinmuur op de begane grond. Een enkeling zou er bij al die geslotenheid zelfs aan kunnen twijfelen of het hier wel om een woning gaat.
Toch maakt een nauwkeurige blik aan alle twijfels een eind. Geurt Holdijk, de architect, kiest voor een sobere, abstracte vorm die zich tot de andere huizen in de straat verhoudt als een schilderij van Malevitsj tot een prent van Anton Pieck. Voor die vormgeving is op deze plek ook alle reden. Wonen in een wijk met zoveel groen leent zich voor experimenten, zeker als die tot doel hebben iets te doen met de verhouding tussen binnen en buiten.
Juist op dat laatste punt biedt het Filterhouse de nodige verrassingen. De voornaamste daarvan betreft het metselwerk van de tuinmuur-achtige wand in de voorgevel. Een wand, bestaande uit horizontaal en verticaal gestapelde bakstenen waartussen kleine openingen zitten. Een wand als een baksteenfilter inderdaad, die je als erfafscheiding zou verwachten maar die toegepast op een woonhuis grote betekenis blijkt te hebben. De bewoners houden hun privacy, terwijl buitenstaanders vooral ook ’s avonds iets kunnen vermoeden van wat er zich achter deze gevel afspeelt. Het visuele effect is bovendien fraai: levendigdheid aan de buitenkant en een, vooral in de middag, buitengewoon mooie lichtwerking binnen.
Met dat licht binnen zit het, dwars tegen wat je zou verwachten, sowieso wel goed. Het valt binnen door de ramen in de zijgevels, het dak en de grote glazen pui op de begane grond aan de achterzijde. Daar ook doorbreekt een grote schoorsteen het strakke keurslijf van de architectuur. Zoals een kind een huis tekent, zo ongeveer heeft Holdijk zijn woning opgezet. Zwart aan de buitenkant, maar licht, wit en helder in het interieur dat door een reusachtige boekenkast van vloer tot nok in tweeën wordt gedeeld.
Het Filterhouse is een huis met een boodschap. Natuurlijk was het mooier geweest als het iets meer in de ruimte had gelegen, maar aan de andere kant ontleent het juist aan de confrontatie met de andere huizen zijn kracht. Normaal gesproken worden architectuurdiscussies in stoffige zaaltjes gevoerd, hier in Almelo gebeurt het op straat.”
Projectgegevens
Projectnaam: Filterhouse
Opdrachtgever: Particulier
Ontwerp: Geurt Holdijk
Programma: Villa
Budget: Niet vrijgegeven
Periode: 2011
Status: Opgeleverd